Waaier vol mogelijkheden wijst weg in klimaatadaptatie

“In de klimaatwaaier hebben we voor onze ontwikkelaars en andere collega’s alle klimaatadaptieve maatregelen gebundeld. Het is een logisch vervolg op onze klimaateffectscan . Voor alle projecten die AM ontwikkelt voeren we een klimaateffectscan uit,” legt Malika uit. “Met deze tool zien de ontwikkelaars van AM precies wat de risico’s van een gebied zijn als het gaat om klimaatverandering. Hoe gevoelig is het gebied voor droogte, voor hittestress, voor wateroverlast of is er kans op overstroming? Op basis van deze eerste inzichten kunnen keuzes gemaakt worden: is dit een logische plek voor woningbouw en kunnen we met klimaatadaptieve maatregelen de klimaatrisico’s verminderen? Onze ontwikkelaars hebben in die fase hele praktische informatie nodig. De klimaatwaaier voorziet hierin. Van 22 maatregelen staat onder meer beschreven wat de baten zijn, welke leveranciers de maatregelen kunnen uitvoeren, wat de kosten zijn en of er subsidies mogelijk zijn. Zo kunnen ze de juiste keuzes maken om ervoor te zorgen dat een gebied in de toekomst veerkrachtig en prettig leefbaar blijft.”

Malika ontwikkelde de klimaatwaaier samen met Frank Vonk van het AM Lab en Madelief Ritt van Team Duurzaamheid bij BAM Advies & Engineering. Malika: “AM ontwikkelt en BAM realiseert. In beide fases doen onze collega’s waardevolle ervaring op met klimaatadaptieve maatregelen. We hebben voor de klimaatwaaier dus zowel de AM- en BAM-collega's gevraagd om deze kennis te delen. Met al onze collega’s, maar ook extern. We hebben de waaier in iets aangepaste vorm online beschikbaar gemaakt, zodat ook mensen buiten onze organisatie toegang hebben tot de informatie.” Malika ziet dat deze manier van kennis delen steeds normaler is voor organisaties die bezig zijn met de duurzaamheidstransitie. “Ik zie dat mensen die in deze sector werken aan de duurzaamheidstransitie elkaar helpen en ervoor open staan om informatie uit te wisselen. We werken allemaal samen aan de toekomst van ons land en willen een prettige leefomgeving maken voor iedereen. Ik vind het belangrijk om zoveel mogelijk te kijken naar de lange termijn. Misschien omdat ik jong ben en het dus over mijn eigen toekomst gaat, maar ook omdat dit vaak vergeten wordt.”

Behalve het delen van kennis is de klimaatwaaier een handige tool voor gebiedsontwikkelaars. Malika: “Het geeft inzicht in wat er mogelijk is. Maar natuurlijk is het niet zo dat ze simpelweg een aantal van deze maatregelen in het project verwerken en het vervolgens geregeld is. Elk gebied is uniek en elk project vraagt om een eigen integrale aanpak met de nodige flexibiliteit naar de toekomst toe. Met de klimaatwaaier kunnen ze het gesprek aangaan met bijvoorbeeld landschapsarchitecten en samen tot de juiste totaalaanpak komen voor het gebied.” Door de maatregelen op de juiste manier te implementeren ontstaan er volgens Malika ‘koppelkansen’. “Natuurlijke, groene oplossingen tegen hittestress en wateroverlast dragen bijvoorbeeld ook bij aan een prettige leefomgeving. Dat is goed voor de gezondheid van de bewoners en voor de biodiversiteit.”

Via een top 5 van de meest integrale maatregelen is snel te zien welke maatregelen op verschillende vlakken van nut zijn. Malika zelf is enthousiast over het verbeteren van de bodem. “Ik dacht bij klimaatadaptatie altijd vooral aan bovengrondse maatregelen, maar een gezonde bodem is de basis voor een gezond ecosysteem. Door de bodemstructuur te optimaliseren kan de bodem beter vocht vasthouden. Dit helpt om droge periodes te doorstaan en planten van voldoende water te voorzien. We kunnen hieraan bijdragen door het toevoegen van organisch materiaal aan de bodem zoals compost of mulch, door tuinen op te leveren met teelaarde in plaats van zand en zelfs met regenwormen.” Behalve natuurlijke maatregelen zijn er in de Klimaatwaaier ook innovatieve technische en constructieve oplossingen te vinden, Malika: “Een circulair watersysteem is een interessante kans om met toekomstig watertekort om te gaan. Regenwater wordt dan op gebouwniveau opgevangen in een buffertank, gezuiverd en hergebruikt voor het doorspoelen van de wc, bewateren van de tuin of zelfs als zacht waswater.”

Een gebied waar AM al op een uitstekende manier bezig is met klimaatadaptatie is de Schoemakerplantage in Delft, vertelt Malika: “Dit is een gebied waarin diverse maatregelen zijn toegepast om een klimaatbestendig gebied te realiseren. Denk aan regenwater dat bovengronds via wadi’s (een greppel waarin water kan infiltreren, red.) afgevoerd wordt naar het nieuwe open water in het park. Daarnaast krijgen de bewoners een regenton in hun achtertuin en zorgen we via tuinontwerpsessies voor inspiratie om een natuurinclusieve tuin te creëren. Ook is er een ‘tiny forest’ aangelegd met veertig plant- en boomsoorten. Inmiddels heeft dit gezorgd voor een biodiversiteit van zeshonderd getelde plant- en diersoorten. Het tiny forest heeft ook een klimaatadaptieve functie om water vast te houden en hittestress tegen te gaan. Verder zijn de parkeerplaatsen in het gebied half verhard zodat water in de bodem kan infiltreren. Het gebied heeft veel groen met inheemse plant- en boomsoorten.” Deze maatregelen zijn terug te vinden in de waaier zodat ook andere collega’s ermee aan de slag kunnen gaan.

Omdat de ontwikkelingen in het vakgebied snel gaan, is de klimaatwaaier een dynamisch document. “De kosten van maatregelen veranderen en de innovaties staan niet stil. We zullen daarom continu aanpassingen doen om het document up-to-date te houden. Zo blijft de waaier aantrekkelijk voor onze collega’s en partners en hopen we ze te blijven inspireren op het gebied van klimaatadaptatie.”