Ontwikkelen voor en mét kinderen

Een ondergronds huis, een boomhut, een speciaal skateboard- en skeelerpad van huis naar school. Een glijbaan die je vanuit je bed zo in je bad laat plonsen. Het zijn maar een paar voorbeelden van ideeën die kinderen bedenken als je ze vraagt na te denken over hoe ze willen wonen. Anneke Jongerius, Placemaker bij AM: “Kinderen denken nog onbevangen. Ze denken vanuit functionaliteit en of iets leuk is. Als volwassenen denken we direct al na over de redenen waarom iets níet kan worden gemaakt.”

Als Placemaker houdt Anneke zich bezig met het bepalen van het karakter van de nieuwe gebieden die AM ontwikkelt. Het bezig zijn met wat kinderen en bewoners willen en vinden, is onderdeel van haar dagelijks werk: “Dat doen we door in gesprek te gaan met buurtbewoners over wat ze zouden willen in het nieuwe gebied. Hoe wonen ze nu? Wat ontbreekt er nog? We werken vaak samen met stadmakers en gaan met hun de buurt in en spreken mensen aan. Ook organiseren we speciale evenementen: bijvoorbeeld een informatiemarkt. Door participatie met placemaking te combineren, bijvoorbeeld het initiëren van een strandtent, trekken we mensen makkelijker naar het gebied zodat we daar met ze in gesprek kunnen gaan. Het mooiste is het als een placemaker, zoals zo’n strandtent, zo goed aanslaat dat de onderneming zich definitief vestigt in de nieuw ontwikkelde buurt.”

Bewoners kunnen meedenken op allerlei vlakken. Anneke: “Als we nog plannen moeten maken dan vragen we de bewoners van een plaats mee te denken over wat ze belangrijk vinden en wat voor hun de essenties zijn van een gebied. Vervolgens kunnen we dan meerdere scenario’s uitwerken voor onderwerpen als mobiliteit, biodiversiteit en voorzieningen zodat we samen kunnen bepalen wat dan  het beste scenario is. Als het plan concreter wordt, denken mensen mee op onderdelen zoals: speeltoestellen, groen, parken, tiny forests, de inrichting van binnenhoven of de keuze van sporttoestellen. In de wijk Hefkwartier in Rotterdam bijvoorbeeld is de speeltuin tot stand gekomen samen met de bewoners en hun kinderen.”

Het betrekken van kinderen bij gebiedsontwikkeling en het kijken vanuit hun perspectief hoort onlosmakelijk bij placemaking vindt Anneke. “Als gebiedsontwikkelaar hebben we grote invloed op de omgeving. We zijn gedreven om buurten te ontwikkelen die de gezondheid en vitaliteit van de bewoners bevorderen. Waar kinderen lekker kunnen spelen en zich veilig voelen. Buiten spelen is zo belangrijk voor kinderen. Het zorgt ervoor dat ze meer bewegen, in contact komen met leeftijdsgenoten en dus ook zichzelf sociaal ontwikkelen.”  Om meer focus te leggen op deze ambitie is AM alweer twee jaar geleden een samenwerking met Jantje Beton aangegaan.

Betekent het luisteren naar kinderen dat er straks huizen gebouwd worden met zo’n glijbaan van de slaapkamer naar de badkamer? Anneke lacht: “Gebiedsontwikkeling is ons vak. Het gaat erom dat we ons echt inleven in de kinderen. Zodat iedereen van jong tot oud het naar hun zin heeft in de nieuwe omgeving. Dus betrekken we kinderen bij de gebiedsontwikkeling, zoals bijvoorbeeld in de wijk Hoef en Haag in Vianen en in de Schoemaker Plantage in Delft. We luisteren naar wat ze belangrijk vinden in de buurt, we zien ze en we laten ze merken dat ze onderdeel zijn van het gebied.” Behalve in gesprek gaan met bewoners en kinderen in de buurt, heeft AM ook andere manieren om kinderen te betrekken bij gebiedsontwikkeling. Een buurtsafari helpt bijvoorbeeld bij het bepalen wat kinderen nog zouden willen in hun omgeving, vertelt Anneke: “Dit is een idee van Jantje Beton. Bij een buurtsafari gaan we met kinderen op avontuur in de buurt. Ze bekijken dan samen hoe de buurt nu is en wat ze nog zouden willen op het gebied van spelen, elkaar ontmoeten en de natuur.” Ook is AM regelmatig op scholen te vinden. “We geven bijvoorbeeld lessen over bouwen en duurzaamheid. Daar vertellen we over, maar we gaan ook samen met kinderen aan de slag met het maken van vogelhuisjes en vleermuiskastjes. Of we laten ze zelf een duurzame woning maken van knutselmaterialen en houden een expositie. Fantastisch waar kinderen dan allemaal mee komen!”

Bij evenementen komt er een speciaal programma voor tieners. Anneke: “We zien nu bij de start-bouwfeesten die we organiseren voor toekomstige bewoners dat de tieners niet mee komen of er een beetje bijhangen. Door ze een eigen programma te bieden, zorgen we ervoor dat ze hun leeftijdsgenoten al ontmoeten. Ook maken we visueel wat ze kunnen verwachten in hun nieuwe buurt, want ze zitten niet te wachten op lange verhalen. Op die manier zal het verhuizen uiteindelijk veiliger en vertrouwder voelen.”

Volgens Anneke is het bewust ontwikkelen voor kinderen niet eens zo ingewikkeld. “Als je weet dat er in een nieuw gebied een hoop jonge kinderen komen wonen, dan weet je ook dat die kinderen na een paar jaar de wipkip weer ontgroeid zijn. Dan is het belangrijk dat er basketbalveldjes zijn of gezellige plekken waar ze elkaar kunnen ontmoeten. De omgeving moet meegroeien. Alle opgedane ervaring in onze eerdere projecten, die kunnen we ook in nieuwe projecten weer gebruiken.” Zo blijven AM en haar placemakers hun expertise inzetten om door de ogen van kinderen en tieners naar een omgeving te kijken. Om gezondere en socialere buurten te ontwikkelen voor jong en oud.