Een natuurinclusieve buurt is een buurt waarin de natuur integraal in de ontwikkelopgave is meegenomen. In alle facetten en op alle schaalniveaus. Dat maakt dat de buurt een substantiële bijdrage levert aan het lokale behoud van soorten, ecologische processen en natuurbeleving.

Opschaling en versnelling

Natuurinclusief bouwen is een vrij nieuw fenomeen in de fase van innoveren en experimenteren, met vooralsnog een beperkt aantal goede praktijkvoorbeelden. Door onderzoek te doen naar de kansen en knelpunten in de processen van gebouw- en gebiedsontwikkeling kunnen sleutelfactoren en oplossingsrichtingen worden gedefinieerd die cruciaal zijn voor het opschalen en versnellen van natuurinclusief ontwikkelen en bouwen.

Marijke Dijkshoorn (senior projectmanager/reseacher WUR) en Robbert Snep (senior onderzoeker Groene Steden WUR) zullen door middel van interviews en deelname aan projectoverleggen in de verschillende planfasen data verzamelen. Niet alleen gedurende de ontwerp- en bouwfase, maar ook na oplevering, zodat ook kennis wordt vergaard over de exploitatie. Het onderzoek moet leiden tot aanbevelingen hoe AM en andere ontwikkelaars effectief kunnen zijn in de interne organisatie en de samenwerking met gemeenten, ontwerpers en uitvoerders.

Marijke Dijkshoorn: “We onderzoeken hoe de huidige werkwijze van bijvoorbeeld het stedenbouwkundig programma van eisen, het ruimtelijk ontwerp en de gebiedsexploitatie kunnen worden verbeterd, zodat natuurinclusieve ambities ook daadwerkelijk gerealiseerd kunnen worden.” Zie ook de publicatie ‘Natuurinclusief bouwen wordt de standaard’ van WUR.

Wetenschappelijke kennis

WUR heeft wetenschappelijke kennis over het functioneren van stedelijke ecosystemen, stakeholderengagement en transitieprocessen. Ze gebruikt die kennis om natuurinclusieve en klimaatadaptieve gebieds- en vastgoedontwikkelingen te ondersteunen. Zo ook voor projecten van AM waarin nieuwe groendak en -geveltypen worden ontworpen en onderzocht. Daarbij wordt verkend met welke technieken groendaken zo zijn op te bouwen en te beheren dat ze maximaal de ecologische processen de ruimte geven, ook in hete, droge of juist extreem natte tijden.

Peter Heuvelink, directeur AM Noordwest: “AM heeft de ambitie om in 2035 klimaatpositief te ontwikkelen. Daarin zijn biodiversiteit en klimaatadaptatie belangrijke pijlers. Veel ontwikkelingen op dit vlak staan nog in de kinderschoenen. Juist door met een gerenommeerd instituut als Wageningen University & Research samen te werken, kunnen we kennis en kunde bundelen en zo sneller toewerken naar een situatie waarbij natuurinclusief ontwikkelen de norm wordt.”

Zoë Amsterdam – Nature as a lifestyle

In de Amsterdamse Sluisbuurt op het Zeeburgereiland ontwikkelt AM een natuurinclusief plan voor een appartementencomplex met 82 woningen en een parkeergarage. Op de begane grond is er ruimte voor winkels en bedrijvigheid. Het project, ontworpen door VenhoevenCS architecture+urbanism en DS Landschapsarchitecten, wordt gekenmerkt door verschillende hoogtes en een rijkdom aan begroeiing van planten. Veel aandacht zal uitgaan naar de inrichting van groene daken, terrassen en gevels die bijdragen aan het optimaliseren van het klimaat en daarnaast de biodiversiteit stimuleren.

Het natuurinclusieve karakter van Zoë vertaalt zich op iedere vierkante meter, waaronder op de acht bijzonder ingerichte daktuinen die zich richten op de vijf diersoorten. Gekozen is voor inheemse planten, zodat de groei ervan weinig inmenging van de mens nodig heeft. Een ingenieus watersysteem ondersteunt het geheel, waarbij regenwater zowel op de daken als in een reservoir wordt opgevangen. Ook is er een gezamenlijke, weelderige tuinkamer voor de bewoners.

AM werkt momenteel aan de uitwerking tot een definitief ontwerp. De start van de bouw van dit project staat gepland voor het tweede kwartaal in 2024 met als doel oplevering eerste kwartaal 2026.