Innoveren met mobiliteitsoplossingen in groeiende steden

De nieuwe wijk telt straks in totaal maar 1.800 parkeerplaatsen. Gemiddeld dus slechts 1 parkeerplaats per drie huishoudens. De parkeerplaatsen zijn gesitueerd in garages aan de rand van de wijk. Maarten Stam, ontwikkelingsmanager bij AM, legt uit dat een laag autobezit een belangrijke voorwaarde is: “In Utrecht is er een enorme woningnood. De ruimte in de stad om nieuwe woningen te bouwen is schaars. We moeten dus bouwen in hoge dichtheden. Hierdoor is er simpelweg geen ruimte voor zoveel auto’s en extra verkeersbewegingen. Verder zijn het allemaal appartementen die hier gebouwd worden, dus bewoners hebben geen eigen tuin. Dan is het belangrijk dat de buitenruimte fantastisch is en niet wordt verstoord door auto’s. Daarom staan ze uit het zicht in verdiepte parkeergarages.” Maar er is hier niet alleen uit noodzaak gekozen voor een autoluw gebied. Het past ook naadloos in de visie van AM en de gemeente Utrecht. De stad wordt steeds meer ingericht voor fietsers, voetgangers en OV-reizigers, om zo bereikbaar te blijven. Maarten: “Utrecht zet in op healthy urban living en geeft prioriteit aan schone manieren van vervoer, die ook minder kostbare ruimte innemen in de volle, groeiende stad.”

Volgens Maarten is het nadenken over andere mobiliteitsconcepten een vanzelfsprekende ontwikkeling waar AM als eigentijdse gebiedsontwikkelaar al jaren mee bezig is. “We zitten midden in een mobiliteitstransitie. Mensen denken steeds bewuster na over hun autobezit. In grote steden is het verplaatsingsgedrag al sterk aan het veranderen en hebben veel mensen al bewust geen eigen auto meer. Bij AM doen we onderzoek naar de mobiliteitsbehoeftes van mensen, omdat het grote invloed heeft op de ruimtelijke inrichting van gebieden. Zo zorgen we voor onderbouwde mobiliteitsconcepten die we ook monitoren. Daaruit blijkt dat de nieuwe mobiliteitsconcepten ook aanslaan, in ieder geval in  de grote steden in de Randstad.” Voor AM was de keuze voor een autoluwe wijk met ambitieus mobiliteitsconcept dan ook vanzelfsprekend.

De grond is in eigendom van diverse partijen. AM in een ontwikkelcombinatie met Synchroon en daarnaast nog vijf andere consortia van gebiedsontwikkelaars en investeerders en de gemeente. Maarten: “Het heeft een paar jaar geduurd om samen tot een goed stedebouwkundigplan en een gedragen mobiliteitsaanpak te komen. In de hechte samenwerking hebben uiteindelijk alle partijen zich achter deze innovatieve aanpak geschaard. Dat is best bijzonder, omdat het een gedurfd concept is en de samenwerking die we aangaan in het bijbehorende mobiliteitsbedrijf uniek is.”

Een hele nieuwe wijk zwaar autoluw verklaren, kan natuurlijk niet zomaar. Mensen bewegen nu eenmaal van A naar B. Maarten schetst de oplossingen die hier voor bedacht zijn: “Het is een integrale aanpak. Waarbij we in de eerste plaats zorgen voor goede fiets- en wandelroutes, fietsparkeerplaatsen en een goede connectie met het OV. De gemeente legt hiervoor extra fietsbruggen aan en er komen nieuwe OV haltes, parkeermogelijkheid op afstand en betaald parkeren in de directe omgeving. De ontwikkelaars leggen drie ondergrondse garages aan waar 250 elektrische deelauto’s te vinden zullen zijn, samen met de servicewinkels vormen die de mobiliteitshubs. De servicewinkels bieden toegang tot de deel(bak)fietsen, -scooters en andere tweewielers en ze zijn er voor reparatie- en logistieke diensten. Verder komen er pakketwanden waar de bewoners pakketten kunnen ophalen, want ook bezorgdiensten kunnen de wijk niet in. Om deze diensten op een toegankelijke manier aan te bieden sluiten we aan bij een MaaS (Mobility as a Service)-platform. Zo kunnen bewoners via de app deelmobiliteiten reserveren. Zo combineren we dus hardware en software.”

De schaal waarop de nieuwe mobiliteitsdiensten wordt aangeboden is uniek en het belang van welslagen hoog. Daarom kozen de grondeigenaren voor een nieuwe, vergaande oplossing, legt Maarten uit: “We hebben samen met de gemeente een mobiliteitsbedrijf opgericht om de komende tien jaar de mobiliteitsoplossingen te exploiteren, inclusief de verhuur van de parkeergarage. De gemeente wordt eigenaar van de nieuwe garages. Voor de uitvoering wordt een mobiliteitsregisseur aangetrokken. Dat is echt een nieuwe aanpak, die vraagt om lef van de ontwikkelaars, omdat ze zo lang en intensief betrokken zullen blijven bij het project. Het geeft ons de kans om te monitoren of de aanpak werkt zoals deze bedoeld is en bij te sturen waar dat nodig is. Het concept komt voort uit de sterke verantwoordelijkheid die partijen voelen om Merwede samen tot een succes te maken. Mooi is dat we onlangs een EFRO-subsidie toegekend hebben gekregen voor een deel van de aanloopkosten. Het wordt dus ook door de EU herkend als een bijzonder en vernieuwend concept.”

Dan rest nog de uitdaging om bewoners hun auto’s te laten opgeven. Maarten: “Mensen zullen zich aangetrokken voelen tot het concept of niet. We leggen geïnteresseerden vanaf het begin duidelijk uit hoe alles werkt en wat de voordelen zijn. Zo is een elektrische deelauto goedkoper in gebruik dan een eigen auto als je niet zoveel rijdt. Hij staat altijd klaar en je hoeft er nooit mee naar de garage. Verder zijn alle deelmobiliteiten straks te reserveren via één app. Ook komen er de genoemde winkels in de wijk met servicepunten waar mensen terecht kunnen voor informatie over de verhuur. We gaan werken met proefabonnementen, zodat bewoners het meteen zelf kunnen ervaren. Om het concept te laten slagen moet het vooral betaalbaar zijn en toegankelijk.” Volgens Maarten zorgt de nieuwe mobiliteitsaanpak ervoor dat mensen bewuster kiezen hoe ze zich verplaatsen. “Ze zullen vaker te voet of met de fiets gaan en niet zomaar uit gewoonte de auto pakken. Ik verwacht dat de bewoners dat gaan waarderen en zich er zowel fysiek als tussen de oren gezonder door gaan voelen.” Zelf zou Maarten zich ook snel thuis voelen in een autoloze woonwijk. “Ik hou van wandelen en fietsen, dus mij heb je daar wel mee!”