Van een nieuwe wijk naar een buurt vol leven

Landgoed Wickevoort is niet zomaar de naam van dit nieuwbouw project. Het is de naam van het landgoed zelf dat al eeuwen bestaat. De naam dankt het aan de oorspronkelijke bewoners van de Cruquiusboerderij in de negentiende eeuw: de familie Van Wickevoort Crommelin.

Nu worden hier tussen de 750 en 1000 woningen gebouwd, idyllisch gelegen tussen de oude bomen en bosschages van het landgoed. Geer Karman, gebiedsontwikkelaar bij AM, legt uit hoe de ontwikkeling van dit gebied tot stand kwam: “Het landgoed was sinds de jaren zestig van SEIN. Dit is een instelling voor mensen met epilepsie en geestelijke beperking die langdurige zorg nodig hebben. De cliënten wonen op het landgoed, er is een school voor kinderen uit de regio met epilepsie, een manege en een eigen winkel waar producten gemaakt door de cliënten verkocht worden.” Rond 2005 kwam SEIN in een lastige situatie. Het onderhoud van het grote landgoed en de gebouwen werd te kostbaar. De stichting besloot iets bijzonders te doen. Geer: “In plaats van te zoeken naar een nieuwe locatie, besloot SEIN te blijven op een kleiner deel van het landgoed. De stichting creëerde een nieuwe eigen huisvesting, de Cruquiushoeve. De overige grond van het landgoed kwam op deze manier beschikbaar voor gebiedsontwikkeling. Uiteindelijk heeft de stichting ons, na een tender, op basis van onze gebiedsvisie, uitgekozen als gebiedsontwikkelaar en de grond verkocht.”

Het gebied wordt in fases opgeleverd. De eerste 500 mensen wonen al op het landgoed en uiteindelijk zal het gebied in 2026 zo’n 2000 nieuwe bewoners kennen. Mensen die in dit gebied zullen samenleven met de bewoners van SEIN en met elkaar. AM wil met Landgoed Wickevoort meer doen dan huizen bouwen, vertelt Geer: “Bij Landgoed Wickevoort hoort ook een gedachtegoed. Voor we startten met de ontwikkeling hebben we dit via sessies met buurtbewoners, ontwerpers, medewerkers van SEIN en van AM bepaald. Duurzaamheid en het buitenleven bijvoorbeeld zijn twee belangrijke kernwaarden die we hebben vastgesteld voor Wickevoort. Dat zie je terug aan al het groen dat we behouden, aanplanten en aantrekkelijk houden voor vogels en kleine zoogdieren en aan de grotendeels energieneutrale woningen gebouwd met circulaire bouwmaterialen. Naast duurzaamheid is op Landgoed Wickevoort de community belangrijk.” Maar hoe zorg je ervoor dat in een wijk met allemaal nieuwe bewoners, een gevoel van gezamenlijkheid ontstaat?

Geer illustreert de manier waarop AM en haar partners dit dankzij het concept stimuleren: “Op het landgoed hebben we ruimte gemaakt voor een stadsboerderij. Deze boerderij wordt gerund door onze stadsboeren. Zij werken op verschillende stukken land verspreid over het landgoed. Daar hebben we bewust voor gekozen, zodat meer bewoners iets meekrijgen van de boerderij. Bijvoorbeeld als de trekker van A naar B rijdt. Mensen kunnen een plukabonnement nemen en op de boerderij hun eigen groenten komen oogsten. Ze kunnen ook vrijwilliger worden en de boer en boerin helpen. Het is een plek waar bewoners, cliënten van SEIN, maar ook bedrijven elkaar kunnen ontmoeten. Daarnaast zien de kinderen in de wijk met eigen ogen hoe de groenten groeien, dus het dient ook nog een educatief doel.”

De beheervereniging is een ander innovatief idee dat volgens Geer bijdraagt aan de gezamenlijkheid in de wijk. Geer: “Bewoners betalen een bijdrage aan de beheervereniging en kunnen dan gebruik maken van verschillende services zoals elektrische deelauto’s en -fietsen. Daarnaast kent iedereen wel van die apparaten die je maar een paar keer per jaar nodig hebt, zoals een boormachine, bladblazer of hogedrukreiniger. We hebben onderzocht welke veertig goederen het meest geleend worden en die hebben we gekocht. Deze kunnen gebruikt worden door alle bewoners.” Ook is er de Wickevoort-app. Via de app kondigt AM bijvoorbeeld aan wanneer er weer gebouwd gaat worden. Maar bewoners gebruiken de app ook voor alle andere communicatie. Geer: “Als je een buurtbarbecue organiseert of een andere activiteit of als je een vraag hebt aan je buren.”

Elke week is op Landgoed Wickevoort een parkmanager te vinden, vertelt Geer. “Hij loopt een aantal uren per week rond in de wijk en is er om meer verbinding te creëren. Hij organiseert activiteiten zoals een Sint Maarten lampionnentocht, een Halloweenactiviteit of een filmavond en hij pakt ook kleinere klachten op, bijvoorbeeld als containers te laat geleegd worden.”

Zowel de nieuwe bewoners als de cliënten van SEIN kunnen op Landgoed Wickevoort genieten van het groen in de wijk. Dat komt ook omdat er goed nagedacht is over het verkeer in de wijk. “Er is een apart netwerk van voet- en fietspaden en de auto’s staan uit het zicht geparkeerd. Voor pakketjes is er aan het begin van de wijk een pakketten ophaalmuur, zodat de bezorgers niet de wijk in hoeven te rijden.” Dit is voor iedereen prettig, maar extra belangrijk voor de cliënten van SEIN, voor wie drukke verkeerssituaties onoverzichtelijk zijn.

Geer ziet met eigen ogen hoe het landgoed steeds meer die buurt vol leven wordt, zoals die bedoeld is. “We hebben een projectbureau in de wijk en zijn hier met ons team elke week een aantal dagen aanwezig. Het is hartstikke gaaf om te zien dat het werkt. Ook de omgekeerde integratie met SEIN. In het begin vroegen we ons af hoe de nieuwe mensen hier zouden aankijken tegen de cliënten. Vanwege hun epilepsie dragen ze bijvoorbeeld een helm en het zou kunnen dat kinderen dat vreemd of eng vinden. Maar je ziet dat er veel moois gebeurt. Tijdens de georganiseerde activiteiten zijn er zowel nieuwe bewoners als SEIN cliënten aanwezig. De kinderen spelen in de speeltuin van SEIN en in de moestuin is iedereen ook gezellig met elkaar aan het werk.”